Dawniej film fotograficzny, obecnie matryca w aparacie, obydwa te elementy pokryte są materiałem światłoczułym i umożliwiają nam rejestrację zdjęć. Parametr odpowiedzialny za manewrowanie matrycą w naszym aparacie nazywany jest ISO. Jest to również ostatni element, zamykającym trójkąt ekspozycji. ISO decyduje o wrażliwości sensora odpowiedzialnego za pozyskiwanie światła z otoczenia. Im większa czułość matrycy w aparacie, tym jest ona bardziej wrażliwa na światło. Niestety podwyższenie czułość ma swój negatywny aspekt, ale o tym w dalszej części artykułu
Czym jest ISO ?
ISO w fotografii cyfrowej przedstawione jest zazwyczaj w przedziale 50 – 25600 dla standardowych aparatów. W profesjonalnych aparatach ta liczba może sięgać aż 1 640 000, gdzie każda z liczb, odpowiada innej czułości matrycy na światło. Podobnie, jak w fotografii analogowej, im mniejsza wartość ISO, tym mniej aparat jest czuły na światło i tym drobniejsze jest ziarno na zdjęciu. Wyższe ISO oznaczaj, większość czułość aparatu, co oznacza, że matryca wykazuje większą zdolność, do fotografowania w warunkach o ograniczonym oświetleniu.
Wykorzystując ISO, jesteśmy w stanie rozjaśnić lub przyciemnić zdjęcie. Można zrobić sobie proste ćwiczenie, wchodząc w tryb manualny ustawiamy czas naświetlania i przysłonę następnie, przechodzimy do manewrowania ISO. Bardzo łatwo zauważyć, jak bardzo zmienia się nasze zdjęcie i jak niezwykle przydatne może być to podczas robienia zdjęć, na przykład w nocy. Niestety ISO ma również swoją negatywną cechę, wraz ze wzrostem jego wartości, na zdjęciu zaczyna być widoczne ziarno. Może ono posiadać także zniekształcenia, znanych również jako szum cyfrowy. Niestety w wielu przypadkach, pomijając na przykład chęć uzyskania takiego efektu, zdjęcie znacznie traci na jakości.
Jak można ustawić ISO?
Wraz z rozwojem technologii, również aparaty są coraz inteligentniejsze. Dlatego wartość ISO często powierzana jest właśnie aparatowi. W takim przypadku aparat dopasowywane ilość wpuszczanego światła na matrycę, w zależności ile jest potrzebne do zrobienia prawidłowo naświetlonego zdjęcia. Bez wątpienia jest to bardzo wygodna opcja, zwłaszcza na początku przygody z aparatem. Jednak w miarę jak poznajemy nasz aparat automatyczna funkcja doboru ISO jest coraz mniej nam potrzebna, zwłaszcza że bardzo często można zauważyć tendencję do ustawienia ISO na wyższych parametrach niż rzeczywiście jest to przydatne. Skutkuje to tym że nasze zdjęcia traci na jakości. Dlatego warto poznać ustawienia manualne naszego aparatu, aby jak najmniej być uzależnionym od technologii. Świadome robienie zdjęć pozwoli nam osiągnąć perfekcję, nie będąc zdanym na mankamenty technologii.
Kiedy ISO uratuje nam zdjęcie?
Robiąc zdjęcia w ruchu oraz chcąc uchwycić dynamikę obiektu i jak największa ostrość, bardzo skracamy czas naświetlania. Poprzez to nasz aparat automatycznie ma mniej czasu na zebranie światła z otoczenia, skutkiem czego może być słabo doświetlone zdjęcie. Wówczas na ratunek przychodzi nam ISO. Używając krótszego czasu naświetlania, wystarczy że zwiększymy czułość matrycy. Większa czułość matrycy, to mniejsze zapotrzebowanie na światło – a tym samym uzyskamy efekt dobrze naświetlonego zdjęcia.
Jak odpowiednio dobrać ISO ?
Poniżej przedstawiam wskaźnik ISO, odpowiedni dla danej scenerii:
- ISO 100 – Zdjęcia zrobione przy bardzo dobrym oświetleniu, słoneczny dzień.
- ISO 400 – Zdjecia robione przy trosze gorszym świetle niż poprzednie na przykład w pochmurny dzień lub stosunkowo jasnym pomieszczeniu
- ISO 800 – zdjecia zrobione w zamkniętych pomieszczeniach,
- ISO 1600 + – w trudnych warunkach oświetleniowych np. o zmroku
Podsumowując ISO jest niezwykle ważnym elementem w pracy z aparatem. Bez niego zdjęcia w gorszych warunkach oświetleniowych, na przykład na koncertach czy w zamkniętych pomieszczeniach, byłyby znacznie trudniejsze do wykonania, czasami wręcz niewykonalna. Również w fotografii sportowej jest to niezwykle ważne. Zdjęcia robione są często w pomieszczeniach o ograniczonym oświetleniu i ograniczonym czasie naświetlania, gdzie musimy zamrozić dany obiekt w bezruchu. Należy jednak zawsze pamiętać, że zdjęcia o niższej wartości ISO posiadają mniej szumów i charakteryzują się wierniejszym oddaniem kolorów. Dlatego w pracy fotografa tak ważne jest poznanie trójkąta ekspozycji, jego zależności oraz stała nauka balansowania tymi trzema parametrami. Dzięki którym jesteśmy w stanie zrobić perfekcyjne zdjęcie.
